نوع مقاله : نقد کتاب

نویسنده

استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

چکیده

گفتگو از بسترها، اصول و قوائد پیشرفت علمی و ساختاربخشی به حرکت علمی کشور، جزو مباحث مهم و نافع در جامعه علمی محسوب می‌شود. در عین حال، هر گونه بحث عالمانه در این ساحت نیازمند تئوری مشخص و اجتناب از رویکردهای اجتماعی به توسعه علمی بدور از ساده‌سازی یا سطحی‌نگری است. در این‌میان، بررسی سه گزاره نقشی تعیین کننده دارد : معماری‌پذیری علم و تفکر حاکم بر معماری‌پذیری در رشد علم در جهان؛ التفات به وضع ملی و ظرفیت‌های آن در رشد علمی با لحاظ تقابل طبیعی با جهانی‌شدن علم؛ تمایز مواجهه اسلام با علم در بستر اجتماعی- تاریخی خود با رویارویی تاریخی مسیحیت با علم و پیامدهای آن مانند تولد یک گزاره تازه یعنی رهایی از دین به منزله لازمه توسعه علمی. این مقاله، با روش تحلیلی ار رهگذر توجه به این سه گزاره مهم، کتاب معماری علم در ایران را مورد نقادی قرار داده و نهایتاً در بعضی موارد، به پاسخ‌هایی مغایر با رویکردهای کتاب مزبور رسیده است. از طرف دیگر، مقاله کوشش کرده تا با یادآوری خلاها و برداشت‌های نادرست کتاب، فرصت لازم را برای تعمیق نظرات در باب معماری علم در ایران ایجاد کند. 

کلیدواژه‌ها

اپللو. والتر، سی. ۱۳۸۸. ملت- دولت و نظام‌جهانی. ترجمه پرویز دلیرپور. تهران. انتشارات کویر
برودل، فرنان. ۱۴۰۰. تمدن و سرمایه داری. ترجمه فرهنگ رجایی. تهران : انتشارات علمی و فرهنگی
جمالی زواره، ساره. ۱۳۹۷. دستاوردهای علمی انقلاب اسلامی. تهران : مرکز اسناد انقلاب اسلامی
شریفی، احمد حسین، 1394. مبانی علوم انسانیِ اسلامی. تهران : انتشارات آفتاب توسعه
غلامی، رضا. 1391. اسلام و جهانی شدن. تهران : موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر
غلامی، رضا. 1400. واکاوی نظریه عدالت در تفکر اسلامی. تهران : انتشارات آفتاب توسعه
فاضلی، نعمت الله. 1399. زندگی سراسر فهم مسأله است. تهران : انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
گلشنی، مهدی. ۱۳۹۸. رابطه علم و دین در افق جهان بینی توحیدی. تهران. انتشارات دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی
مصدر، احمد. ۱۳۹۴. فلسفه علم، نظریه سیستم ایده آل. تهران : انتشارت کتاب سبز
مقدم حیدری، غلامحسین. ۱۳۹۳. علم و عقلانیت نزد پل فایرابند. تهران: نشر نی
نصر، سید حسین. ۱۳۹۶. اسلام، علم، مسلمانان و فناوری. در گفتگو با مظفر اقبال. ترجمه مهدی کفایی و حسین کرمی. تهران : انتشارات علمی و فرهنگی
نصراللهی، فاطمه. ۱۳۹۷. از عدالت دانشگاهی تا پیشرفت نظام آموزش عالی کشور. دوازدهمین کنگره ملی پیشگامان پیشرفت. (https://civilica.com/doc/845056)