TY - JOUR ID - 412 TI - مصرف فرهنگی دانشجویان در دانشگاه‌های دولتی: تحلیل داده‌های یک پیمایش ملی JO - فصلنامه مطالعات دانشگاه JA - JOUS LA - fa SN - 2980-8987 AU - صفری شالی, رضا AD - دانشیار گروه جامعه‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 1 IS - 1 SP - 7 EP - 33 KW - مصرف فرهنگیٰ KW - گذران اوقات فراغتٰ KW - ارزش‌های اسلامی و ایرانیٰٰ KW - مطالعهٰ KW - شبکه‌های اجتماعی DO - 10.22035/jous.2022.412 N2 - پیشینه و اهداف: مصرف در ابتدا به عنوان مفهومی صرفاً اقتصادی در نظر گرفته می‌شد، اما جامعه‌شناسانی مانند «مـاکس وبـر» مصـرف را فراینـدی شـامل کردارهـای اجتماعی و فرهنگی متفاوت تعریف کردند که نه‌فقط ناشی از عوامل اقتصادی، بلکه بیـان‌کننـده‌ی تفـاوت‌هـایی میـان گروه‌های اجتماعی است و بعداً جامعه شناسانی مانند «پی یر بوردیو» و «ژان بودریار» بصورت خاص به مقوله مصرف فرهنگی پرداختند. مقاله‌ی حاضر به بررسی مصرف فرهنگی در بین دانشجویان دانشگاه‌های دولتی (تحت پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) می‌پردازد.روش‌: از دو روش اسنادی (کتابخانه‌ای) و میدانی برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده شد. جامعه‌ی آماری این پیمایش 651524 نفر می‌باشد که با در نظر گرفتن پراکندگی و واریانس جامعه‌ی آماری در بین دانشگاه‌های مختلف و رعایت قواعد نمونه‌گیری برحسب اصل نسبت و توزیع رشته های تحصیلی، از 1500 نفر در دانشگاه‌های مورد مطالعه، پرسشنامه تکمیل شد.یافته‌ها:. نتایج توصیفی یافته‌ها نشان می‌دهد که در مجموع 51 درصد در حد کم و بسیارکم، 22 درصد در حد زیاد و خیلی زیاد، و 27 درصد در حد متوسط (گاهی اوقات) مصرف فرهنگی در ابعاد مختلف دارند. با توجه به میانگین به‌دست‌آمده (50/2 در بازه‌ی 1 تا 5)، می‌توان گفت میزان مصرف فرهنگی توسط دانشجویان در حد متوسط رو به پائین است. و مقایسه مصرف فرهنگی برحسب مقاطع تحصیلی نشان می‌دهد که بیشترین میزان مصرف فرهنگی به‌ترتیب در بین دانشجویان کارشناسی (2.57)، دکتری (2.53) و سپس کارشناسی ارشد (2.40) می‌باشد. با توجه یافته‌های پژوهش حاضر، می‌توان گفت که علی‌رغم گذران بخشی از اوقات فراغت دانشجویان در شبکه‌های اجتماعی و دیدن فیلم و گوش دادن به موسیقی، پرداختن به آموزه‌ها و مناسک دینی (شرکت در مراسم مساجد، تکایا و هیئت‌ها، زیارت اماکن مذهبی و ...) در بین اکثریت نسبی دانشجویان به‌عنوان یکی از اَشکال گذران اوقات زندگی برحسب مصارف فرهنگی محسوب می‌گردد.نتیجه‌گیری: هرچه برنامه‌ریزی فرهنگی با توجه به اولویت‌ها، نیازمندی‌ها و مطالبات جامعه هدف و با در نظر گرفتن سیاست‌های فرهنگی و ارزش‌های ایرانی و اسلامی صورت گیرد، غیریت‌سازی در بین دانشجویان و جوانان کاهش یافته و امکان ورود برای فرهنگ‌دگری از طریق خلأ گفتمانی کاهش خواهد یافت. در ضمن با توجه به اینکه برنامه ریزی و اقدامات فرهنگی معمولاً دیربازده هستند، نباید نگاه پروژه محور و قائم به فرد، کوتاه مدت، جزیره ای، موازی‌کاری یا نادیده انگاری به آنها داشت، بلکه باید نگاهی پروسه‌محور، تکمیلی و انباشتی و با توجه به فرهنگ ملی کشور داشته باشیم. لذا انجام سیاستگذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی و اجتماعی از سوی سازمان‌های مرتبط با هدف متنوع‌سازی گذران اوقات فراغت گروه هدف با توجه به الگوهای آموزشی و تربیتی کشور توصیه می‌شود. UR - http://www.jous.ir/article_412.html L1 - http://www.jous.ir/article_412_38ff15e8f3a018b53e7ad09f7b3070e9.pdf ER -